"Hành trình là chính con người, làm gì có ai giống ai? Sau nhiều năm vật vã, ta chợt nhận ra rằng ta đâu có "làm" cuộc hành trình nào, mà chỉ có những cuộc hành trình "làm" chúng ta mà thôi..." 

- John Steinbeck - 

TÔI, CHARLEY VÀ HÀNH TRÌNH NƯỚC MỸ là tập sách du ký của tiểu thuýêt gia John Steinbeck về hành trình khám phá nước Mỹ nhằm thoả mãn niềm đam mê xê dịch trong thời gian cuối của độ tuổi ngũ tuần ( 58 tuổi). Bên cạnh đó, ở đầu câu chuyện, ông cũng thể hiện niềm mong mỏi được quan sát nước Mỹ, muốn biết được người Mỹ đang làm gì và suy nghĩ gì để có những tư liệu khách quan trong việc làm nghề của ông. Đây là một cuốn sách du ký không quá khó để tiếp cận nhưng để có thể thẩm thấu nhiều hơn giá trị của tác phẩm này thì những kiến thức cơ bản về tình hình nước Mỹ ở những năm 60 là không thể thiếu. 

Tay bút lão làng từng đoạt giải Nobel Văn Học sẽ không làm chúng ta thất vọng với giọng văn miêu tả linh hoạt và súc tích. Những trang sách đầu tiên là lời thủ thỉ tâm tình của môt phượt thủ dạng dày kinh nghiệm đang chuẩn bị cho hành trình khám phá của mình. Người bạn đồng hành duy nhất của ông là chú chó Charley - người bạn trung thành đã bầu bạn cùng ông trong suốt chuyên đi này. Cảnh sắc của các vùng miền của nước Mỹ dần dần hiện ra với những gam màu sắc, địa hình và khí hậu khác nhau xen lẫn với những cuộc hội thoại cùng các nhân vật mà tác giả gặp trên đường đi. Giọng văn đôi lúc hóm hỉnh kèm theo những chia sẽ về cách chọn tuyến đường đi, cách bắt chuyện với những người lạ và tiếp cận văn hoá địa phương mang tính rất chất phượt thủ. Qua những cuộc đối thoại, tính cách và suy nghĩ của người Mỹ ở từng bang cũng dần hiện ra. 

Cuộc độc hành nào cũng mang những mối nguy hiểm tiềm tàng: đó là việc chiếc xe Rocinante bị nổ lốp giữa đường giữa một đêm mưa gió, là khi đang ngồi nghỉ ngơi giữa sa mạc thì ông bắt gặp có hai con sói đang theo dõi mình. Nhưng đó không phải là những chi tiết mang điểm nhấn như bao cuốn sách du ký khác. Cao trào là khi tác giả quay về quê hương thân yêu, nhận ra sự thay đổi của chính ông, của cảnh vật, con người quê hương và bất đồng quan điểm chính trị với người thân trong gia đình. Là sự bức xúc khi ông tận mắt chứng kiến các bà mẹ da trắng thoá mạ những đứa trẻ da đen ở New Orleans. Sau đó, cuộc nói chuyện với các vị khách khác nhau mà ông mời họ quá gian đã giúp ông quay lại thực tại. Chủ đề sắc tộc là một đề tài muôn thuở khi ta tiếp cận với các tác phẩm văn học của Mỹ. 

Những tưởng chuyến đi này sẽ kết thúc êm đẹp với sự trở về trong vòng tay yêu thương của người vợ trong ngôi nhà ấm áp sau bao ngày. Nhưng không, hành trình đã kết thúc bằng sự biến chuyển mạnh mẽ trong tâm hồn, thay đổi nhận thức sâu sắc trong quan điểm của chính tác giả. Theo tôi đó mới là một hành trình thực sự mà mỗi con người cần có trong đời. 

Tôi cũng là một kẻ thích rong rủi nhưng Covid đến đã làm tôi phải từ bỏ biết bao dự định. Thay vì, than vãn vì lúc này ta không thể trải nghiệm môt mùa hè xê dịch thì sao chúng ta lại không cùng nhau xê dịch qua những trang sách với nhiều người bạn đồng hành khác nhau. Ta vẫn được du hành trong tâm trí, tiếp cận được những góc nhìn khác nhau để nuôi dưỡng tâm hồn mình. 

" Một tâm hồn buồn bã sẽ giết chết bạn nhanh hơn, nhanh hơn rất nhiều so với vi trùng." 

- John Steinbeck - 

Tôi nghĩ bạn hiểu tôi đang muốn nói điều gì. 

Cảm ơn bạn đã dành thời gian đi đến cuối câu chuyện hôm nay cùng tôi! 

Thủ Đức, 25 tháng 7 năm 2021 - ngày thứ mười mấy bị phong thành 

- Nhi Hà -