"Siddhartha" nghĩa là "người đã đạt được những mục đích của mình" hoặc "anh ta là người chiến thắng và cũng là tên của nhân vật chính của câu chuyện. Cuốn sách viết về hành trình tâm linh của một người Ấn Độ của tác giả người Đức - Hermann Hesse. Bên cạnh đó, cuốn sách này còn có một bản dịch khác với tên gọi là "Câu chuyện của dòng sông". 

Nội dung sách: kể về hành trình tìm bản ngã của chàng trai người Bà La Môn: Siddhartha. Anh sinh ra trong một gia đình giàu có, trí tuệ, được sự ngưỡng mộ từ nhiều người. Nhưng anh lại không hài lòng với cuộc sống của mình. Sau khi được sự chấp thuận của người cha, anh cùng người bạn Govinda vào rừng làm sa môn, tu theo trường phái khổ hạnh. Tuy nhiên, họ cảm nhận được việc đó không giúp được họ tìm ra được bản ngã. Họ tìm đến Đức Phật và nghe ngài thuyết pháp. Anh bạn Govinda nhanh chóng quy y Đức Phật sau buổi thuyết pháp đó. Còn Siddhartha, anh nhận thấy trong bài giảng của Đức Phật cũng còn thiếu một điều gì, anh trao đổi băn khoăn của mình với Đức Phật, cảm ơn Ngài vì bài pháp và tiếp tục lên đường đi tìm chân lý của cuộc đời anh. 

Cũng chính lúc ấy, Siddhartha nhận thấy sự cô đơn, không biết đi đâu về đâu. Anh không còn là con của người Bà La Môn, không là sa môn nữa. Anh đi nhờ người lái đò qua sông để vào thành phố. Siddhartha trở nên sống vội để làm phong phú những trải nghiệm. Anh học yêu với cô kỹ nữ Kamala, học kinh doanh với người lái buôn, học rượu chè bài bạc. Anh đã từng rất khinh thường những con người như thế nhưng cuối cùng chính anh cũng dần trở nên như vậy. Khi có hết mọi thứ trong tay, anh cảm giác trống rỗng chán ghét bản thân. Nhận ra sự bê tha của chính mình, anh quyết định trầm mình tự tử dưới dòng sông. Tuy nhiên, anh nghe được tiếng Om và thức tỉnh. Anh nằm ngủ dưới gốc cây thì vô tình người bạn Govinda đi hành khất ngang qua. Govinda không nhận ra bạn mình, nhưng anh ngồi kế bên canh giấc ngủ cho Siddhartha vì sợ sẽ có thú dữ ăn thịt người xa lạ này. Cuộc tao ngộ đầy thú vị giữa hai người bạn, Govinda hỏi Siddhartha có đang trên còn đường học đạo nữa không vì anh đang mặc đồ của một thương gia không giống như một người hành khất. Hai người bạn lại chia tay nhau tiếp tục hành trình riêng của mỗi người. 

Siddhartha gặp lại người lái đò và quyết định ở lại với ông. Hai người bạn cùng nhau chèo thuyền đưa người qua sông. Ở đây, người thầy khác của Siddhartha là người lái đò Vasudeva và dòng sông. Họ luôn kiên nhẫn lắng nghe những chia sẻ của anh. Đây là lúc anh nhìn lại cuộc đời mình. 

Khi Đức Phật đang hấp hối, Kamala người tình cũ của Siddhartha dắt theo người con trai của anh đi hành hương. Nàng bị con rắn độc cắn bên sông và được Vasudeva đưa về lều chăm sóc nhưng không qua khỏi. Trước khi mất, Kamala nói với Siddhartha cậu bé là con của anh. Đứa con trai đã quen sống cuộc sống giàu sang đầy đủ nơi phố thị nên cậu không thích cuộc sống thiếu thốn hiện tại của cha mình. Siddhartha thương con, cố nuông chiều nhưng không được sự công nhận từ người con. Anh rất là đau khổ. Vasudeva đã khuyên nhủ anh nên để người con ra đi để sống cuộc đời mà nó muốn nhưng anh không đồn ý. Một ngày nọ, người con bỏ đi, Siddhartha đau khổ đi tìm. Một lần nữa anh buồn bã ngồi bên bờ sông. Anh nhớ về thuở niên thiếu, xin cha được lên đường tìm đạo. Người cha đau khổ nhưng rồi cũng để anh ra đi. Anh nghe tiếng cười khanh khách của dòng sông như chế giễu chính mình. Anh từ bỏ ý nghĩ tìm lại con. Siddhartha quay về túp lều và chia sẻ những điều mình vừa giác ngộ với Vasudeva. Vasudeva vui mừng khi cuối cùng Siddhartha đã thật sự được khai sáng. Ông để lại chiếc đò và túp lều cho Siddhartha rồi bỏ vào rừng. 

Tiếng lành đồn xa bên bờ sông có một ông lái đò rất am hiểu thế sự, Govinda tò mò liền đến gặp. Một lần nữa, ông không nhận ra người bạn thiếu thời của mình. Sau khi Đức Phật mất đi, chỉ duy nhất nói chuyên với Siddhartha, Govinda mới cảm nhận được phong thái của Người từ người bạn của mình. Govinda hỏi Siddhartha về cách để có thể đạt được phong thái đó. Siddhartha mời Govinda ở lại túp lều của ông một đêm để hàn thuyên tâm sự. 

----

Tôi đã rất khó khăn khi tiếp cận những trang viết đầu tiên của cuốn sách này vì những ngôn từ mang hơi hướng Phật giáo, những suy nghĩ lạ lẫm của nhân vật chính. Tuy nhiên, sau khi Siddhartha bỏ nhà ra đi, tôi cảm giác mình đang đọc một phiên bản Nhà Giả Kim của Phương Đông và đọc một mạch không ngừng. Tôi học được qua câu chuyện này những điều sau: 

• Mỗi con người là một bản ngã riêng, một con đường phát triển riêng nên hãy tự tìm cho mình một hướng đi rồi từ đó ta sẽ tìm ra được chính con người thật của mình. Đó là sau khi nghe bài pháp của Đức Phật, Siddhartha quyết định rời bỏ đám đông, cô độc đi tìm chân lý đời mình.
• Sự đồng cảm với cuộc đời: Vì xuất thân từ một gia đình giàu có và gia giáo nên ban đầu Siddhartha đã rất khinh thường những con người bình thường khác. Nhưng cuộc sống và chính mong ước trải nghiệm của anh đã biến anh trở thành những con người bình thường ấy. Chỉ khi ta đặt mình vào vị trí của người đó, ta mới biết đến sự cảm thông. Từ đó, anh chấp nhận sự đối lập tồn tại trong một bản thể: mặt tốt lẫn mặt xấu, chấp nhận hòn đá vì nó chính là nó. 
• Ai, sự vật hiện tượng nào cũng có thể là người thầy đáng kính của chúng ta. Siddhartha đã trải qua nhiều bài học cuộc đời khác nhau với nhiều người thầy: cô người tình Kamala, người lái buôn, ông lái đò và dòng sông. 
• Học phải đi đôi với trải nghiệm. Cần bỏ qua những lý thuyết sách vở mà dấn thân vào cuộc sống. Chỉ có trải nghiệm mới là bài học giá trị thực sự trong cuộc sống của mỗi người. 

Thật vô tình là tôi đóng lại những trang sách này vào ngày lễ Vu lan - một trong những ngày lễ quan trọng của Phật giáo. Tôi cảm thấy mình đâu đó giống như anh chàng Siddhartha này. Tôi ương ngạnh trước sự hướng dẫn tu tập của người lớn trong nhà và đang trên con đường riêng của mình. Được tiếp cận với quyển sách này, phải chăng đánh dấu sự giác ngộ nào đó trong tâm hồn và hướng cho tôi con đường tìm bản ngã của chính mình. 

Kính tặng cậu Hai và dì Sáu kính yêu của con

Thủ Đức, ngày 23 tháng 8 năm 2021

Ngày đầu tiên áp dụng chỉ thị thứ 11 nghiêm ngặt để kiểm soát tình hình dịch Covid ở Sài Gòn

- Nhi Hà -